امروزه ابزارهاي هوشمند و قابل‌حمل را همه‌جا در کنار خود مي‌يابيم. آنها ظرافت، زيبايي و راحتي حمل را با امکانات گسترده درهم‌آميخته و بخش وسيعي از نياز پردازشي ما را پاسخ مي‌دهند. در اين بين، تبلتها از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند. به‌اين جهت که از يک‌سو ويژگي‌هاي بسياري را از گوشي‌هاي هوشمند به ارث برده و از سويي ديگر ضعف عمده گوشي‌هاي هوشمند که همان صفحه‌نمايش کوچکشان است را برطرف کرده‌اند.زماني که کاربر برحسب نياز به خريد تبلت روي مي‌آورد، پس از مراجعه به بازار با دو مقوله (اگر فروشنده منصف و گارانتي معتبر را ناديده بگيريم!) مواجه مي‌شود. ابتدا تنوع شرکت‌هاي سازنده و سپس ويژگي‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري متنوع. اين نوشتار سعي دارد با نگاهي دقيق‌تر به مقوله مشخصات در تبلتها، خواننده را در خريدي هوشمندانه‌تر همراهي کند. بسياري از مباحث وابسته به تبلتها نبوده و مي‌توان آنها را براي گوشي‌هاي موبايل هم استفاده کرد.
1- وضوح تصوير و تراکم پيکسلي
وضوح تصوير (Resolution) به معناي تعداد پيکسل‌هايي است که در کنار هم و در طول و عرض نمايشگر چيده شده‌اند. به‌طور مثال آيپد اير (iPad Air) داراي وضوح تصوير 1536×2048 پيکسل است. اين عدد به معناي ابعاد فيزيکي نمايشگر نيست و به‌تنهايي پارامتر مناسبي براي سنجش کيفيت تصويري که مي‌بينيم نخواهد بود. تراکم پيکسلي هماني است که به آن نياز داريم و به معناي تعداد پيکسل در واحد طول (در اينجا اينچ) بوده و برحسب پيکسل در اينچ (ppi) يا نقطه در اينچ (dpi) بيان مي‌شود (هر دو واحد يکي بوده و معناي يکساني دارند). نظرهاي مختلفي در رابطه با ميزان تراکم پيکسلي مناسب براي ابزارهاي قابل‌حمل وجود دارد. درواقع اين مساله تا حد زيادي به ابعاد صفحه‌نمايش و فاصله آن از چشم کاربر برمي‌گردد. مثلاً تراکم پيکسلي آيفون 5S برابر 326 و سامسونگ گلکسي اس 4 و ال جي جي 2 به ترتيب برابر 441 و 424 پيکسل در اينچ است. در يک نگاه کلي، هر چه تراکم پيکسلي بالاتر باشد نوشته‌ها و تصاوير واضح‌تر و در اصطلاح شارپ‌تر به چشم مي‌آيند.
2- TFT ،IPS و AMOLED
اغلب تبلتها مانند لپ‌تاپ‌ها از صفحه‌نمايش کريستال مايع (LCD) و با فناوري TFT يا thin-film transistor بهره مي‌برند. فناوري TFT از قابليت ماتريکس فعال (active-matrix) برخوردار بوده که به معناي به‌کارگيري يک ترانزيستور در هر پيکسل است. در مقايسه با فناوري قديمي ماتريکس غيرفعال (passive-matrix) که در آن ترانزيستورها را تنها در طول‌وعرض پنل نمايشگر مي‌ديديم، با جا دادن يک ترانزيستور مجزا در هر پيکسل شاهد زمان پاسخ‌دهي پايين‌تر و کنتراست بالاتري در تصاوير شکل‌گرفته هستيم. نمايشگرهاي IPS گونه ويژه‌اي از خانواده TFT هستند که در آنها مولکول‌هاي کريستال مايع به‌موازات سطح پنل (نسبت به حالت عمودي پيشين) قرار گرفته‌اند. اين ويژگي به همراه حضور دو ترانزيستور در هر پيکسل، نمايشگرهاي IPS را قادر مي‌سازد به زاويه ديد وسيع‌تر و رنگ‌هايي يکنواخت‌تر دست يابند.
اغلب محصولات رده‌بالاي شرکت سامسونگ مانند گوشي گلکسي اس 5 يا تبلت گلکسي تب اس، براي نمايشگرهاي خود از فناوري ويژه‌اي به نام Super AMOLED استفاده مي‌کنند. کلمه Super به معناي توکار بودن لايه حساس به لمس در درون صفحه‌نمايش است و کلمه AMOLED يا «ديود ارگانيک تابنده نور ماتريکس فعال» به ساختار ارگانيک کوچکي در درون پيکسل‌ها اشاره دارد که با عبور جريان الکتريسيته از خود نور ساطع مي‌کند. اين قابليت نمايشگرهاي AMOLED را برخلاف LCD ها از حضور منبع نور در پس‌زمينه بي‌نياز مي‌گرداند و مصرف انرژي کمتر، کنتراست و زاويه ديد بالاتر همراه با رنگ‌هايي زنده‌تر را به همراه مي‌آورد.
3- فناوري لمس خازني (Capacitive Touch)
لمس خازني مرسوم‌ترين فناوري به‌کار رفته در نمايشگر تبلت‌هاست. عملکرد اين فناوري به‌اين گونه است که ميدان الکتريکي در سطح لايه‌اي رسانا و شفاف پخش مي‌شود. سپس با برقراري تماس بين انگشت (هادي الکتريکي) و اين لايه رسانا، ميدان الکتريکي تغيير کرده و مکان تماس مشخص مي‌شود. لمس خازني در مقايسه با فناوري پيشين لمس فشاري که در آن با اعمال فشار و برقراري تماس بين دولايه مکان تماس مشخص مي‌شد، قابليت تشخيص چند لمس همزمان يا multi-touch را در خود دارد.
4- قلم؛ پسيو و اکتيو
برخي تبلتها را يک قلم مخصوص همراهي مي‌کند. اين قلم که آن را به استايلوس (Stylus) مي‌شناسند، در دو نوع Passive و Active ارائه مي‌شود. نوع پسيو يک قلم رسانا است و نمايشگر خازني تمايزي بين آن و انگشت قائل نمي‌شود. در طرف مقابل، نوع اکتيو در درون خود از باتري و مدار الکتريکي برخوردار بوده که به آن دو قابليت ويژه مي‌دهد: حساسيت به فشار و پاک‌کن. نمايشگر خازني مي‌تواند ميزان فشار وارده توسط استايلوس اکتيو را تشخيص داده و از خود واکنش‌هاي مناسبي همچون رسم خطوط ضخيم‌تر در برنامه‌هاي گرافيکي نشان دهد. همين‌طور پاک‌کن قابليتي است که در انتهاي برخي مدل‌هاي اکتيو و مانند يک پاک‌کن واقعي قرارگرفته است و کافي است کاربر انتهاي قلم را بر طرح يا متن بکشد تا همه‌چيز پاک شود.
5- فبلت (Phablet)
بياييد فرض کنيم در جايگاه يک سازنده تجهيزات همراه هستيم و مي‌خواهيم گوشي هوشمندي بسازيم که ابعاد بزرگي نزديک به تبلت داشته باشد، اما نه آن‌قدر بزرگ که حمل آن را به کابوس تبديل کند. اگر براي نام‌گذاري اين محصول جديد کلمه «فون» به معناي تلفن را با «تبلت» درآميزيم، ترکيب «فبلت» يک نتيجه احتمالي خواهد بود. فبلت‌ها صفحه‌نمايشي در حدفاصل 5 تا 7 اينچ دارند و درحالي‌که تمامي قابليت‌هاي يک گوشي هوشمند را ارائه مي‌دهند، از ميراث تبلتها که همان نمايشگر بزرگ است بهره مي‌برند. براي آشنايي بيشتر در مورد آموزش تعميرات تبلت مي‌توانيد به اين لينک مراجعه نماييد.