سنسورها:
دستگاه کنترل موتور داراي سنسورهاي مختلف اطلاعاتي است.گرچه نام سنسورهاي اطلاعاتي و کاربرد انها در دستگاههاي مختلف فرق مي کند ولي متداول ترين سنسورها يا سوييچهاي ورودي عبارتند از:
1.سنسور جريان هوا:
اين سنسور بين فيلتر هوا و دريچه گاز قرار گرفته است و نسبت هواي وارد شده به داخل موتور را مشخص ميکند.داراي يک صفحه متحرک اندازه گيري – فنر ارتجاعي – پتانسيومتر – سنسور دماي هواي ورودي – محفظه نوسان گير و صفحه جبران کننده ميباشد. با روشن شدن موتور هوا از راه هواکش به داخل موتور کشيده ميشود که باعث جابجا شدن صفحه اندازه گير ميشود و فنر تحت فشار قرار ميگيرد.صفحه اندازه گير و پتانسيومتر در روي يک محور ميچرخند اين زاويه چرخش توسط پتانسيومتر به ولتاژ تبديل ميشود. واحد اي سي يو ولتاژ اين سيگنال را مشخص کرده و مقدار باز شدن صفحه اندازه گير توسط پتانسيومتر مشخص ميشود.
2.سنسور موقعيت دريچه گاز:
اين سنسور برروي محفظه ي دريچه ي گاز قرار گرفته است و ممکن است يک سوييچ (يا ترکيبي از چند سوييچ) يا يک مقاومت متغير باشد که در وضعيتهاي دريچه بسته در حالت دور ارام يا دريچه باز هنگام بارگذاري کامل موتور قرار ميگيرد و اين اطلاعات را به اي سي يو منتقل ميکند.
(يک پتانسيومتر – تغيير زاويه صفحه دريچه گاز را مشخص کرده و نسبت ولتاژي را از يک مدار مقامتي به اي سي يو ميفرستد.)
اي سي يو مقدار حجم هواي ورودي را توسط مقدار زاويه دريچه گاز و سرعت موتور محاسبه ميکند.
3.سنسور اکسيژن:
سنسور اکسيژن روي منيفولد دود و در جريان گاز هاي اگزوز قرار داده ميشود.سنسور اکسيژن تشکيل شده از يک پوشش از يک پوشش سراميکي و الکترودهاي پلاتيني که در دو طرف از قسمت داخل و خارج پوشيده شده است.
هواي محيط به داخل سنسور وارد ميشود و قسمت بيروني سنسور در معرض گازهاي اگزوز قرار ميگيرد.اين ماده ي سراميکي در درجه حرارتهاي بالا رسانا ميشود(نيمه هادي ها)اين سنسور ميزان اکسيژن نسوخته موجود در گازهاي خروجي را اندازه گيري و به اي سي يو اطلاع ميدهد تا اي سي يو بر حسب نياز مقدار سوخت ارسالي را کم يا زياد کند.الکترود پلاتيني به عنوان کاتاليت عمل ميکندو باعث ميشود که اکسيژن موجود در گاز اگزوز نسبت به منوکسيدکربن عکس العمل نشان داده و به گاز دي اکسيد کربن تبديل شود اين کار باعث افزايش حجم اکسيژن و افزايش حساسيت سنسور ميگردد.
در سنسورهاي جديد از واحد گرم کن در ساختمان سنسور استفاده شده است که در درجه حرارت سنسور را سريعا به مقدار لازم ميرساند.اين سنسور از کانکتور سه فيشه استفاده ميکند
4.سنسور درجه حرارت مايع خنک کننده:
اين سنسور اغلب در منيفولد ورودي و در مجراي اب خنک کننده قرار ميگيرد.مقاومت اين سنسور از نوع ان تي سي ميباشد که وقتي مايع خنک کننده تغيير کند مقاومت اهمي ان نيز تغيير ميکند.(مقاومت ان با افزايش دما کاهش ميابد)اين سنسور دماي مايع خنک کننده را اندازه گيري کرده و ولتاژ خروجي ان را به اي سي يو ارسال ميکند و اي سي يو بهترين نسبت مخلوط را براي حالت گرم بودن و سرد بودن موتور فراهم ميکند.تا زماني که موتور سرد است انژکتورها به مدت طولاني تر باز نگه داشته ميشود تا سوخت بيشتري به موتور تحويل گردد و زماني که دماي مايع خنک کننده بالا ميرود از غني نمودن سوخت کاهش مي يابد.
(سنسور دماي اب که با تغيير دما دچار کاهش مقاومت داخلي ميشود اصطلاحا مقاومت ان تي سي گفته ميشود.)
5.سنسور خودسوزي(ضربه زدن - ناک سنسور):
زماني که احتراق در سيلندر از حالت استاندارد خود خارج گردد و احتراق در يک يا چند سيلندر زودتر انجام گيرداين احتراق ناقص به صورت ضربه شنيده ميشود و اساسا هر چه اکتان بنزين پايين تر باشد ميزان خودسوزي بنزين بالاتر رفته و ضربه بيشتر ميشود اين سنسور از موادي ساخته شده است که در برابر نوسانات ناشي از ضربه حساس ميباشد.اطلاعات مربوطه را به اي سي يو ارسال ميکند و اي سي يو هم ميزان اوانس موتور را کاهش داده و همزمان نسبت سوخت به هوا را افزايش ميدهد.محل قرار گرفتن اين سنسور در بلوکه سيلندر تعبيه شده است.
6.سنسور سرعت اتومبيل:
اين سنسور اطلاعات مربوط به سرعت خودرو را به صورت علايم (پالس) به اي سي يو ارسال مي دارد.نوعي از انها بر روي دنده کيلومتر نصب مي گردد و يک سيگنال با فرکانس متانسب با سرعت شفت خروجي جعبه دنده توليد مي نمايد و در نتيجه سرعت حرکت خودر را اندازه گيري ميکند.نوع ديگر از انها بر روي کابل کيلومتر شمار نصب گرديده است و يک سيگنال با فرکانس متناسب با سرعت شفت خروجي جعبه دنده توليد مي نمايد.
7.سنسور فشار هواي منيفولد و فشار هواي جو:
اين سنسور توسط شلنگي به مني فولد ورودي متصل ميباشد.سنسور فشار جو تغييرات حاصل از دما و ارتفاع را اطلاع ميدهد.چون هر تغييري در فشار هواي ورودي سوخت مورد نياز ما را تغيير خواهد داد.سنسور فشار هوا داخل مني فولد تغييرات حاصل از تغيير در:بار موتور – سرعت موتور – باز بودن دريچه گاز را ثبت کرده و به اي سي يو ارسال ميدارد.
ولتاژ تغذيه ي اين سنسور 5 ولت بوده و توسط اي سي يو تامين ميشود.در نهايت اي سي يو دو پيغام به دست امده را از ترکيب و مقدار سوخت مورد نياز تحت شرايط کاري فعلي مشخص ميکند.
8.سنسور دماي هواي ورودي:
اين سنسور يا روي مني فولد ورودي يا در درون هواکش جاسازي شده است.معمولا اين سنسور از نوع ان تي سي (ضريب حرارتي منفي) که محدوده کار ان بين 40 تا 150 درجه ي سانتي گراد ميباشد براي اندازه گيري دماي هواي ورودي و ارسال به اي سي يو ميباشد.که اي سي يو اين اطلاعات را همراه با ديگر اطلاعات براي تنظيم مقدار پاشش سوخت به کار ميرود.
9.سنسور موقعيت ميل لنگ و دور موتور:
اين سنسور ممکن است در جلوي موتور و نزديکي پولي ميل لنگ يا در قسمت عقب موتور روي پوسته کلاچ و در نزديکي فلايويل قرار گرفته باشد که وضعيت ميل لنگ را نسبت به نقطه مرگ بالا تعيين و علائم را به اي سي يو ارسال ميدارد.اي سي يو براي پاشش صحيح و جرقه صحيح از اين علائم استفاده مي کند.طرز کار اين سنسور به اين شکل مي باشد :
در حالتي که سنسور روي پوسته ي کلاچ قرار گرفته بر روي فلايويل دو دنده خالي وجود دارد.حين کارکرد موتور زماني که دنده ها از مقابل سنسور مغناطيسي عبور کردند.(سنسور از يک اهنرباي دائم و يک سيم پيچ است) ميدان مغناطيسي ان تغيير کرده ولتاژ مناسبي را ايجاد مي کند.ولتاژ خروجي از اين سنسور توسط اي سي يو براي تعيين وضعيت مناسب سوخت و جرقه موتور مورد استفاده قرار مي گيرد.فلايويل موتورهاي انژکتوري داراي دو رديف چرخ دنده است.يک رديف مخصوص درگير شدن با دنده استارت بوده و رديف ديگر که فاقد دو دندانه است براي فعال کردن سنسور دور موتور مورد استفاده قرار مي گيرد.
10.سنسور موقعيت ميل سوپاپ:
موقعيت قرار گيري ميل سوپاپ معمولا توسط سنسورها مشخص مي گردد.وظيفه ي اين سنسور تعيين موقعيت نقطه مرگ بالاي سيلندر يک و تفکيک ان از موقعيت اندازه گيري شده توسط سنسور دور موتور است.محل قرار گرفتن اين سنسور بر روي ميل سوپاپ مي باشد.
اين مطلب مي تواند نکاتي در مورد آموزش تعميرات ECU ارائه دهد.